سیر مطالعاتی چیست و مراحل آن چگونه است؟

سیر مطالعاتی چیست و مراحل آن چگونه است؟

سیر مطالعاتی چیست ؟ چگونه می توانم یک برنامه مطالعاتی موفق ، برای مطالعه آثار شهید مطهری داشته باشم ؟ پاسخ این سوال همان هدفی است که تمام طرح نسیم مطهر به دنبال تحقق بخشیدن به آن است . مهمترین چیزى که در یک برنامه مطالعاتى وجود دارد انگیزه و اشتیاق درونى است...هدف در مرحله اوّل، یک دوره مطالعه سریع است ...توصیه مى‏شود همیشه با یک مداد، زیر جملات ناب و نکات جالب خط بکشیم ..

معرفی سیر مطالعاتی و 12 نکته بسیار مهم در مطالعه آثار شهید مطهری(ره):

 

1) تشکیل گروه:

یکى از ارکان مهمّ در یک برنامه مطالعاتى «گروه همراه» است. اهمّیت دوستى و رفاقت بر کسى پوشیده نیست و رقابت سالم و مشارکت فعّال و تشویق متقابلى که میان اعضاى یک گروه مطالعاتى ایجاد مى‏شود، به اندازه‏اى پرفایده است که حتّى در مواردى که انگیزه درونى فرد رو به سردى گراید، اطرافیان خیرخواه نخواهند گذاشت که او از ادامه مسیر باز ماند. بهتر است اعضای گروه، دارای جهات مشترکی باشند از قبیل: سن، تحصیلات، محل سکونت، محل کار یا استراحت و غیره تا تشکیل جلسات گروه با سهولت و فایده بیشتری همراه باشد.

یکی از بهترین نکات کار جمعی، ایجاد یک ضمانت اجرا برای استمرار برنامه و التزام افراد به مطالعه و حضور در جلسات است. بهتر است دوستانی که با تنبلی و بی میلی در برنامه شرکت می کنند، ابتدا مورد توجّه، جذب و تشویق سایر اعضا قرار گرفته، افقهای روشن و فوائد فراوان طرح به آنان گوشزد شود و اگر این رفتار مؤثر نبود به صورتی محترمانه از آنان عذر خواهی شود تا یکدستی و نشاط دیگر اعضا لطمه نبیند.

مناسب است مسئول گروه، علاوه بر حضور فعال در برنامه مطالعاتی، به فکر عوامل افزایش انگیزه اعضا و کیفیت طرح نیز باشد و راههای متفاوت را به مشورت و اجرا بگذارد تا بهترین و مؤثرترین برنامه های جنبی را برای گروه خود پیدا کند. البته همیشه باید درصد قابل توجهی را به احتمالات پیش بینی نشده و شکستهای غیر منتظره اختصاص دهیم تا در مواجهه با ناملایمات دلسرد و مأیوس نشویم.

2) مطالعه:

الف) انگیزه و اراده:

مهمترین چیزى که در یک برنامه مطالعاتى وجود دارد انگیزه و اشتیاق درونى است؛ انگیزه‏اى که با بودنش همه مشکلات و کاستى‏ها ناچیز مى‏نماید و با نبودش کوچکترین بهانه و دست‏انداز موجب توقّف برنامه و عدم پیشرفت مى‏گردد. بنابراین ابتدا باید با توجّه به نکات مطرح شده به ضرورت مطالعه آثار شهید مطهرى‏قدس سره ایمان داشته باشیم و اوّلین هدف ما به پایان رساندن دور اوّل مطالعه این کتب باشد.

ب) روش مطالعه:

در مورد روش مطالعه کتب و منابع فراوانی موجود است. بنابراین فقط به یک جهت ویژه در مطالعه آثار شهید مطهری (ره) اشاره می کنیم و آن «عمق مطالعه» است. لازم است اعضای طرح، با در نظر گرفتن سطح علمی، فرصت و هدف خود، عمق مطالعه را نیز تنظیم کنند. مقام معظم رهبری (دام ظله) می فرمایند: « اگر کسی فقط همین آثار ایشان را یک دور با دقت بخواند این کافی است که او را به یک سطح راقی (عالی و بلند) از معارف اسلامی برساند.»

اما ممکن است برخی افراد شرکت کننده در طرح، نتوانند یا نخواهند آشنایی عمیقی پیدا کنند؛ پیشنهاد می‌شود این دوستان، هدف خود را اتمام یک دور مطالعة عبوری و روزنامه وار قرار دهند تا حداقل دریافت نسبتاً صحیحی از ساختار کلی معارف اسلامی پیدا کنند و به یاری خدا و با علاقه ای که پیدا می‌کنند، دور دوم مطالعات خود را از نظر کیفیت و کمیت گسترش دهند.

ج) مطالعه روزنامه‏اى:

از آن جا که هدف در مرحله اوّل، یک دوره مطالعه سریع است نباید از فراموشى برخى از مطالب یا حلّ نشدن همه نکات کتاب هراس داشته باشیم. روال کتابهاى شهید مطهرى‏قدس سره به گونه‏اى است که کتابهاى بعدى، بسیارى از نکات مهمّ و کلیدى کتابهاى قبل را تکرار و تکمیل کرده، اکثر شبهات و نکات مبهم آنها را حل مى‏نمایند.

د) بهترین استفاده از کمترین فرصتها:

با توجه به حجم مناسب کتابهاى استاد مطهرى‏قدس سره، بهتر است همیشه کتابى را همراه خود داشته باشیم تا در صورت امکان از فرصتهاى کوتاه بیشترین استفاده را ببریم. توصیه مى‏شود همیشه با یک مداد، زیر جملات ناب و نکات جالب خط بکشیم و همچنین سؤالات و اشکالاتى را که به نظرمان مى‏رسد علامت زده، در فرصت مناسب دنبال جواب باشیم.

3) سیرمطالعاتی

الف) استمرار و پایدارى:

یکى از آفتهایى که در بعضى افراد به چشم مى‏خورد آن است که احساس مى‏کنند از همان ابتدا باید تمام جزئیات مسیر آینده برایشان مشخص شده باشد و الاّ، پاى در راه نمى‏گذارند. چنین افرادى مانند قطارى هستند که براى حرکت، منتظر مى‏ماند تا تمام چراغهایى که در راه طولانى پیش رویش قرار دارند سبز شوند تا او آهسته حرکت کند. این قطار نه تنها به منزل نمى‏رسد بلکه محال است از جاى خود تکان بخورد. شخص موفّق آن است که وقتى به اصل این برنامه و ضرورت یک دوره مرور آثار شهید مطهرى‏قدس سره ایمان داشت با امید به خداى متعال، مطالعه را از بخشهاى پایه و مقدّماتى مثل سیره معصومین و گفتارها آغاز کند و با جدیت ادامه دهد؛ مسلّماً پس از مطالعه چند کتاب نخست، هم شوق و علاقه او افزایش مى‏یابد و هم مى‏تواند با شناختى که از خود و گروه همراهش دارد و مشورتى که با صاحب‏نظران مى‏کند، ادامه مسیر را طىّ کند.

ب) ترتیب مناسب:

اگر مطالعه آثار شهید مطهرى‏قدس سره با روال مناسبى اجرا نشود ممکن است عدم آشنایى با مطالب مقدّماتى و پرداختن به بحثهاى سنگین‏تر نه تنها فایده مورد نظر را نبخشد بلکه شبهات فکرى ایجاد شده و سنگینى ناگهانىِ مطالب، موجبِ زدگى از کتب اسلامى و ایجاد تصوّر منفى شود. بنابراین لازم است با توجّه به ویژگیهاى خود و گروه مطالعاتى‏مان برنامه و سیر مناسبى را با نظر کارشناسان انتخاب کرده با امید به خدا تا آخر مسیر را طىّ کنیم.

سیرهاى مطالعاتى مختلفى از سوى مراکز متعدّد ارائه شده است؛ ولى باید در نظر داشته باشیم که هیچ یک درصدد نفى کردن و بى‏فایده دانستن برنامه‏هاى دیگر نیستند. هدف همه کسانى که در این مسیر تلاش مى‏کنند آن است که عدّه‏اى از علاقمندان را به سوى کمال راهنمایى نمایند و همان گونه که اشاره شد انگیزه و احساس نیاز درونى مهمترین عامل پیشرفت شما خواهد بود.

یکى از بهترین شیوه‏هاى این برنامه که امروزه مورد توجّه قرار گرفته، سیر مطالعاتى «آسان به مشکل» است. ما سعى نموده‏ایم ضمن دسته‏بندى آثار شهید مطهرى ‏قدس سره به چند بخش، شیوه فوق را نیز رعایت نموده باشیم:

الف) بخش سیره معصومین و بزرگان ( شامل کتابهاى: 1- داستان راستان 1 و 2،  2- سیرى در سیره نبوى(ص)، 3- سیرى در سیره ائمّه اطهار علیهم السلام، 4- جاذبه و دافعه على‏علیه السلام، 5- حماسه حسینى، 6- امامت و رهبری)...