گزیده‌ای از جلد 13 یادداشتهای استاد شهید آیت‌الله مطهری آماده انتشار
|
گزیده‌ای از جلد 13 یادداشتهای استاد شهید آیت‌الله مطهری که به زودی منتشر خواهد شد صبر و پشتکار و اغتنام فرصت، رمز اصلی موفقیت فردی و اجتماعی |
|
کشورند؛ یعنی سرمایه یک کشور را نباید طلاها و زمینهای زراعی و معادن و دامهای آن کشور دانست، بلکه باید سرمایه
اصلی را آدمهای آن کشور دانست. لهذا چیزهایی که از احتیاجات اولیه این
سرمایه و قوام کشور است باید به هر وسیله شده در اختیارش گذاشت و از این
جهت وسایل حفظ و تکمیل این سرمایه از فرهنگ و بهداشت و اخلاق، مجانی و
رایگان در اختیار عموم گذاشته شود و پولی بودن این امور موجب تبعیض و فاصله
عجیب طبقاتی و استثمار افراد از یکدیگر می‌شود.
در فکر اصلاح مرغها و
ماده گاوها و نژاد اسبها و الاغها و گوسفندها و گندمها و چغندرها و گلها
هستند ولی در فکر اصلاح آدمها نیستند، با آنکه یگانه سرمایه اصلی و یگانه
عامل سعادتمندی است.
ما به قوانین بیش از اندازه لزوم اهمیت می‌دهیم و به انسانها کمتر؛ یعنی ما
خیال می‌کنیم فقط در پرتو اصلاح قوانین داخلی و خارجی می‌توانیم ملتی را
سعادتمند کنیم و حال آنکه باید بیش از آن اندازه به اصلاح افراد بپردازیم. قوانین خوب اگر افرادْ ناصالح باشند فایده‌ای به حال مردم ندارد. "استوارت
میل" می‌گوید: "استبداد هیئت حاکمه اینقدرها مضر نخواهد بود اگر افراد ملتی
قائم به نفس و مستقل باشند"؛ یعنی بیش از آن اندازه که به اصلاح سیاست
اهمیت داده می‌شود باید به اصلاح افراد همت گماشت.
منوط به کیفیت حکومت بر خویشتن است، دیگر طرز تسلط
حکام اهمیت ندارد. در آن حدیث معروف که پیغمبر فرمود: "مرحباً بقوم قضوا
الجهاد الاصغر و بقی علیهم الجهاد الاکبر"1، تنها نظر به دشواری و صعوبت
جهاد با اهواء و احساسات امّاره نیست، نظر به خطرناکتر بودن آن نیز هست،
زیرا اگر کسی اسیر اهواء خود بود هیچ چیز نمی‌تواند او را آزاد کند و اگر
کسی اراده آزاد از شهوت و طغیان غضب و جبن و ترس داشت هیچ چیز نمی‌تواند او را بنده کند.
محرک عزم و همت و به وجود آورنده از قوه به فعل انسان می‌شود، سختیها و شدائد است، از فقر و گرسنگی و ذلت و غیره. مساعدتهای
خارجی غالباً پشتکار و قوه مجاهدت را ضعیف می‌کند و انسان را موجودی
اتّکالی بار می‌آورد و اعصاب را سست و روح عزم و سعی را می‌میراند. یکی از
خواص در ذی‌حیات‌ها انطباق با عوامل محیط است و روی این جهت هر اندازه که
عوامل خارجی آماده‌تر باشد فعالیت درونی و بالنتیجه تکامل حیوان کمتر است و
بعکس، و شاید سرّ اصلی تکامل (ترانسفورمیسم) در قانون "مطابقه" است. علی
می‌فرماید: الا و ان الشجرة البریة اصلب عوداً2. گویند ابونصر فارابی قسمت
اعظم شب را به مطالعه می‌گذرانید و چون فقیر بود و نمی‌توانست چراغی برای مطالعه تهیه کند، از چراغ عسس و قراول کوچه استفاده می‌کرد.
یکی اینکه معلم است و فکر را باز می‌کند اگر یکنواخت
نباشد، بلکه کار یکنواخت هم بر تجربیات و پختگی می‌افزاید. دوم اینکه مربی و
مهذّب اخلاق است، زیرا "النفس ان لم تشغله شغلتک". سوم اینکه ورزش بدن و
موجب سلامتی است. چهارم اینکه ایجاد نشاط و بهجت و سرور می‌کند.
و برای وصول به چیزهای که ندارد و حفظ آن چیزهایی که دارد، خواه ناخواه در باطن ضمیر خود به چیزی تکیه دارد و
به او امیدوار است که به مقصد خود برسد. نقطه اتکاء اشخاص، مختلف است: گاهی افراد و رفقا و باند است و گاهی خویشان و فامیل است و گاهی شانس و
تصادف است و گاهی ثروت و پول است و گاهی قریحه و استعداد است و گاهی فعالیت
و کوشش است. از همه اینها آن که شایسته‌تر است که انسان به او تکیه کند، پشتکار و فعالیت است. بقیه را در ادامه مطلب ببینید |
- ۰ نظر
- ۱۱ ارديبهشت ۹۳ ، ۱۳:۲۷